Tình huống số 1️⃣6️⃣
🔹 Tình huống:
Công ty B quảng cáo TPCN “Thuốc bổ gan Bảo Long” là “trị dứt điểm viêm gan B”.
➡️ Đây là quảng cáo sai sự thật, vì TPCN không có tác dụng điều trị bệnh.
1. Quảng cáo này vi phạm luật nào?
Luật Quảng cáo 2012 (Điều 8, 45): Cấm quảng cáo sai sự thật, gây nhầm lẫn về công dụng sản phẩm.
Luật An toàn thực phẩm 2010 (Điều 43): Cấm quảng cáo TPCN gây hiểu nhầm là thuốc.
Luật Dược 2016 (Điều 3, 69): Quy định rõ ràng thuốc phải được đăng ký, kiểm nghiệm, và chỉ thuốc mới có thể nói là “điều trị bệnh”.
Nghị định 38/2021/NĐ-CP: Quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo (phạt đến 100 triệu đồng nếu quảng cáo sai sự thật về thực phẩm).
2. Luật Dược có cho phép TPCN được gọi là “thuốc” không?
❌ Không.
Theo Luật Dược 2016, “thuốc” là sản phẩm dùng để phòng, chẩn đoán, chữa bệnh.
Trong khi đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPCN) chỉ có tác dụng hỗ trợ, bổ sung chứ không điều trị.
➡️ Vì vậy, gọi TPCN là “thuốc” hoặc “chữa khỏi bệnh” là vi phạm nghiêm trọng.
3. Người tiêu dùng bị thiệt hại có quyền gì?
Yêu cầu bồi thường thiệt hại (theo Bộ luật Dân sự 2015, Điều 584).
Khiếu nại, tố cáo đến:
Cục Quản lý thị trường
Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế)
Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Yêu cầu hoàn tiền, xử lý hành chính hoặc khởi kiện dân sự nếu chứng minh được thiệt hại sức khỏe, tài sản.
4. Cơ quan nào quản lý quảng cáo y tế?
Bộ Y tế, cụ thể:
Cục Quản lý Dược → quảng cáo thuốc.
Cục An toàn thực phẩm → quảng cáo TPCN, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng.
Sở Y tế địa phương → cấp phép, kiểm tra quảng cáo trong địa bàn.
Cục Phát thanh – Truyền hình – Thông tin điện tử (Bộ TT&TT) → giám sát quảng cáo online.
5. Sự khác biệt giữa quảng cáo thuốc và TPCN theo pháp luật
| Tiêu chí | Thuốc | TPCN (Thực phẩm bảo vệ sức khỏe) |
|---|---|---|
| Cơ quan quản lý | Cục Quản lý Dược | Cục An toàn thực phẩm |
| Nội dung quảng cáo | Phải đúng với tờ hướng dẫn được Bộ Y tế duyệt | Không được nói “điều trị, chữa bệnh” |
| Thủ tục cấp phép | Bắt buộc thẩm định, duyệt trước | Phải có giấy xác nhận nội dung quảng cáo |
| Ngôn từ được phép | “Giúp điều trị”, “phòng ngừa” | “Hỗ trợ”, “giúp tăng cường” |
| Hành vi cấm | Phóng đại, lừa dối công dụng | Gây hiểu nhầm là thuốc |
🇺🇸 So sánh với cách quản lý quảng cáo thuốc ở Mỹ
| Nội dung | Việt Nam | Mỹ (FDA & FTC) |
|---|---|---|
| Cơ quan giám sát | Bộ Y tế, Bộ TT&TT | FDA (thuốc, TPCN), FTC (quảng cáo) |
| Quy trình duyệt quảng cáo | Phải xin phép trước | Hậu kiểm, xử phạt sau |
| Mức phạt | Hành chính (tối đa ~100 triệu VND) | Phạt dân sự hàng triệu USD, truy tố hình sự |
| Chính sách quảng cáo online | Đang siết chặt (Facebook, TikTok, Shopee…) | Bắt buộc minh bạch thông tin & cảnh báo rõ ràng |
👨⚖️👩⚖️Doanh nghiệp có thể bị xử phạt gì?
Theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP:
Phạt 50–100 triệu đồng với hành vi quảng cáo TPCN gây hiểu nhầm là thuốc.
Buộc gỡ bỏ quảng cáo, đính chính thông tin sai lệch.
Tịch thu tang vật, phương tiện quảng cáo.
Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự (Điều 197 BLHS 2015 – tội quảng cáo gian dối) nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
🏪Trách nhiệm đạo đức của bộ phận marketing
Không được vì lợi nhuận mà lừa dối người tiêu dùng.
Phải kiểm tra kỹ thông tin khoa học, tài liệu y tế trước khi quảng cáo.
Tôn trọng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và lợi ích cộng đồng.
Đặt lợi ích sức khỏe người dân lên trên doanh số bán hàng.
9. Có cần tăng hình phạt quảng cáo sai sự thật không?
✅ Có.
Hiện mức phạt tiền chưa đủ răn đe (so với doanh thu hàng tỷ đồng từ quảng cáo sai).
Cần:
Tăng mức phạt lên đến 5–10% doanh thu vi phạm.
Buộc công khai xin lỗi, cấm quảng cáo tạm thời.
Xử lý cả sàn TMĐT nếu không kiểm duyệt nội dung.
10. Nhóm bạn đề xuất khung pháp lý riêng cho quảng cáo dược online
Đề xuất:
Xây dựng “Bộ Quy tắc quảng cáo y tế trực tuyến” – có hướng dẫn cụ thể cho mạng xã hội, sàn TMĐT.
Cấp mã xác thực quảng cáo y tế (có QR hoặc chứng nhận điện tử).
Yêu cầu nền tảng TMĐT chịu trách nhiệm đồng kiểm duyệt nội dung.
Thiết lập cơ chế phản hồi nhanh: người tiêu dùng có thể báo cáo quảng cáo sai ngay trên nền tảng.
Ứng dụng AI giám sát quảng cáo y tế – tự động phát hiện từ khóa nguy cơ (“chữa khỏi”, “trị dứt điểm”, v.v.).
🎯 Kết luận
Quảng cáo “Thuốc bổ gan Bảo Long trị dứt điểm viêm gan B” vi phạm nghiêm trọng Luật Quảng cáo, Luật An toàn thực phẩm và Luật Dược.
Người tiêu dùng có quyền được bảo vệ và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm cả pháp lý lẫn đạo đức.
Cần siết chặt hơn khung pháp lý cho quảng cáo y tế online, để đảm bảo thông tin minh bạch và an toàn cho cộng đồng.
Nhận xét
Đăng nhận xét